Star Wars Episode VI: Return of the Jedi is de film waarmee de originele Star Wars-trilogie werd afgesloten. En die viert op 25 mei zijn 40e verjaardag. De afgelopen vier decennia hebben echter bewezen dat het einde eigenlijk pas het begin van de franchise was. Het Star Wars-universum is uitgebreid met een prequel, sequel en alles daartussenin. Misschien is het moeilijk geworden om bij te houden wie wat wanneer deed – gelukkig kun je gewoon de Star Wars-volgorde raadplegen op onze complete tijdlijn met alle films en series.
Maar de invloed van Return of the Jedi reikt veel verder dan dit sterrenstelsel hier ver vandaan. Het mag dan de minst geliefde van de originele films zijn, de aaibare Ewoks of junglekrijgers op de bosmaan Endor (schijnbaar geïnspireerd door guerilla’s in de Vietnamoorlog) hielpen miljoenen Star Wars-speelgoed verkopen en lanceerden het blockbustertijdperk van de jaren ‘80. De iconische film zit vol met memorabele momenten. Van prinses Leia (Carrie Fisher) in een gouden bikini tot de gangster-ruimteworm Jabba de Hutt en de beroemde woorden van admiraal Ackbar: “It’s a trap!” (“Het is een val!”)
En zo drukte Return of the Jedi zijn stempel op vele toekomstige films. We hebben een paar – misschien verrassende – verwijzingen op een rijtje gezet om te vieren dat het meesterwerk van George Lucas en regisseur Richard Marquand 40 jaar oud is. Dus nadat je de terugkeer van Return of the Jedi in de bioscoop hebt gezien, kun je ook genieten van de volgende ‘easter eggs’.
1. Toy Story 2 & 3 (1999, 2010)
Niet alleen werd Toy Story 2 uitgebracht in hetzelfde jaar als de eerste aflevering van de Star Wars-prequel, The Phantom Menace, de Pixar-film heeft veel verwijzingen naar de originele Star Wars-trilogie. Te beginnen met de belangrijkste schurk Zurg die gebaseerd is op Darth Vader (gespeeld door David Prowse, met de stem van James Earl Jones en Sebastian Shaw als gezicht in de eindscène). Dan zijn er de vechtscènes, hologrammen en geluiden die doen denken aan lichtzwaarden en TIE-fighters. Dat laatste hoor je als Buzz Lightyear een robot opblaast die net zo tevoorschijn springt als een droid uit de deur van Jabba’s paleis in Return of the Jedi.
En daar houden de verwijzingen niet op. Toen Toy Story in 2010 met een derde film terugkeerde naar de bioscoop, werd Return of the Jedi opnieuw herdacht. Dat gebeurde met Big Baby die Lotso the Bear in de vuilnisbak gooide, net zoals Darth Vader Palpatine (Ian McDiarmid) in een schacht gooide.
2. Scream 3 (2000)
Hoewel het plan was om het personage Randy Meeks (Jamie Kennedy) in Scream 3 te laten herrijzen, verscheen hij slechts postuum als cameo in een video die hij achterliet voor de overgebleven personages van de film. In die video legt hij uit hoe je een horrorfilmtrilogie overleeft door te verwijzen naar Return of the Jedi en andere derde films die onthulden “dat iets waarvan we dachten dat het waar was, niet waar was”.
3. The Lord of the Rings: The Return of the King (2003)
The Lord of the Rings is zelf een succesvolle trilogie en franchise – inclusief een peperdure prequelserie op Amazon Prime Video, The Rings of Power. Het is geen geheim dat Peter Jackson zich liet inspireren door het werk van George Lucas. Maar het is toch verrassend dat hij een verwijzing naar Return of the Jedi smokkelde in het hoogtepunt van zijn epos gebaseerd op de klassieker van J.R.R. Tolkien, The Return of the King. De scène in kwestie is de dood van Théoden (Bernard Hill) en zijn dialoog met Eowyn (Miranda Otto). Die komt in feite niet voor in de roman, maar verwijst naar Darth Vaders laatste interactie met Luke Skywalker (Mark Hamill).
Wanneer Théoden sterft, zegt Eowyn: “Nee, ik ga je redden.” (“No, I’m going to save you.”) Waarop Théoden antwoordt: “Dat heb je al gedaan.” (“You already did.”) In analogie met de reactie van Luke op zijn vader die hem vraagt hem achter te laten: “Nee, […] ik moet je redden” (“No, […] I’ve got to save you”) en Vaders antwoord: “Dat heb je al gedaan, Luke.” (“You already have, Luke.”)
4. The Incredibles (2004)
Nog een Pixar-film met een voorliefde voor Star Wars. In de superheldenfilm The Incredibles zit een scène waarin de kinderen Dash en Violet in het bos worden achtervolgd door de handlangers van Syndrome in vliegende schotels. De scène doet denken aan de achtervolging met een speederbike in Return of the Jedi. Daarin jagen Luke en zijn zus Leia Organa in de bossen van Endor op troopers.
5. Team America: World Police (2004)
In deze actiekomedie waarin marionetpoppen de wereld beschermen tegen terroristen en Kim Jong Il, worden invloeden van zowel A New Hope als Return of the Jedi samengevoegd. We herkennen een barscène die geïnspireerd is op de Star Wars-cantina uit de eerste aflevering van de originele trilogie. De band in Team America gebruikt soortgelijke instrumenten als de Star Wars-aliens. Bovendien spelen ze de cantinamuziek achterstevoren. De scène krijgt een vleugje Return of the Jedi met enkele poppen die in de hoek naar een danser kijken, zoals Jabba naar Oola kijkt.
6. WALL-E (2008)
De derde Pixar-klassieker op onze lijst, over de kleine robot WALL-E, geeft een draai aan de voorlaatste scène van Return of the Jedi. In de originele scène kan Vader niet aanzien hoe Palpatine zijn zoon elektrocuteert. Om zijn zoon te redden, verraadt hij Palpatine door hem in de reactor te gooien, maar wordt dan zelf dodelijk geëlektrocuteerd. Uiteindelijk neemt Luke het masker van zijn vader af en sterft Anakin Skywalker in de armen van zijn zoon. In de Pixar-versie kijkt GO-4 toe terwijl Auto WALL-E schokt in een poging de plant terug te nemen. In dit geval slaagt GO-4 er echter niet in om in te grijpen en valt WALL-E in de schacht.
7. Family Guy Presents: It’s A Trap! (2011)
Dit is meer dan een subtiele verwijzing. De beroemde tekenfilmfamilie maakte van admiraal Ackbars citaat (en ondertussen populaire meme), voor aflevering 18 van seizoen 9 een 56 minuten durende volledige hervertelling van Return of the Jedi. De Griffins nemen hun intergalactische rollen op zich voor een Star Wars-aflevering vol Family Guy-kracht.
8. X-Men: Apocalypse (2016)
Net als in Scream 3 is dit meer een vermelding dan een inspiratie. De Marvel-superheldenfilm laat zien hoe vier tienermutanten de bioscoop verlaten na het zien van Star Wars Episode VI: Return of the Jedi in 1983. Jean Gray (Sophie Turner) zegt dat ze “het er allemaal over eens zijn dat de derde altijd het ergste is”. Dit herinnert aan het toenmalige sentiment van het grote publiek maar is ook een vorm van zelfspot. Zo wordt namelijk verwezen naar zowel de film die zelf de derde is in een nieuwe trilogie als naar de kritiek op X-Men: The Last Stand, de originele derde film van de franchise.
9. The Adam Project (2022)
Nog een regisseur met een niet zo geheime liefde voor Star Wars is Shawn Levy. Enkele van de vele referenties zijn te vinden in zijn scifi-drama The Adam Project, waarin de tijdreizende gevechtspiloot Adam Reed (Ryan Reynolds) samenwerkt met zijn jongere zelf. De laatste vechtscènes van de film doen denken aan Return of the Jedi: ze vinden plaats in een bos en op een militaire basis die wordt overspoeld door bliksem. Er zijn darktrooper-achtige soldaten, een elektrisch geladen stok waarvan Adams jongere zelf aangeeft dat het “een lichtzwaard [is], kerel”. En een hoverboard-achtervolging die de andere jaren 80-klassieker Back to the Future Part II combineert met de eerder genoemde Return of the Jedi speederbike-achtervolgingsscène op Endor.
